Kanser Türleri Nelerdir? A’dan Z’ye Kanser Türleri
Kanserin insanlık tarihi kadar eksi gir geçmesi sahip olduğunu biliyor musunuz? Dünya genelinde yaygın olarak görülen kanser türleri ile ilgili merak ettiklerinizi yazımızda bulabilirsiniz.
Kanser Nedir?
“Kanser nedir?” diye merak ediyorsanız kanserin anormal hücrelerin hızla bölünerek diğer organ ve dokulara yayılması sonucu ortaya çıkan hastalıklar için kullanılan ortam bir terim olduğunu bilmelisiniz. Kanser trilyonlarca hücreye sahip olan insanın vücudunun hemen hemen her yerinde ortaya çıkabilir. Normal süreçte insan vücudunda bulunan hücreler büyüyerek vücudun ihtiyacı olacak şekilde hücre oluşturmak adına bölünür. Bunun yanında hücreler hasar gördükçe ve yaşlandıkça ölür ve yerini yeni hücreler alır. Ancak kanser durumunun gelişmesi bu süreçte bozulmalar yaratır. Kanser nedeniyle hücreler anormal hale geldikçe bu hasarlı ve eski hücreler ölmez, hayatta kalır ve ihtiyaç duyulmasa bile yeni hücreler oluşur. Bu hücreler sürekli bölünerek tümör olarak adlandırılan büyümeleri yaratabilir. Çoğu kanser doku kültesi olan katı tümörleri meydana getirir. Lösemi gibi kan kanserleri ise genel olarak katı tümör oluşturmaz. Kanserli tümörler malign yani istila edilebilir ya da komşu dokulara yayılabilir. Buna ek olarak bu tümörlerde büyüme yaşandıkça bazı kanser hücrelerinde ayrılma, vücuttaki uzak kısımlara lenf sistemi veya kan yoluyla geçerek uzakta yeni tümör yaratabilir.
Kanserin Nedenleri Nelerdir?
Kanser türleri ve nedenleri birçok faktöre bağlıdır. Genetik ve ailesel faktörlerin yanı sıra kişinin çevresi ve yaşam tarzından kaynaklı nedenler de bulunur. Kişinin kötü beslenme alışkanlıkları, alkol ve sigara kullanımı, uzun süre güneşte kalma bu nedenler arasındadır. Kansere neden olan çevresel faktörler de kimyasal maddeler, hava kirliliği, radyasyon maruziyeti, Hepatit B,C gibi virüsler ve aşırı miktarda röntgen ışınına maruz kalmadır.
Kanser Türleri ve Belirtileri Nelerdir?
Kanser türleri ve belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Açıklanamayan ani kilo kaybı,
- Adet dönemleri arası ya da menopoz sonrasında kanama,
- Adet düzensizliği, aşırı veya uzun süreli kanama,
- Ağız içi ve dudaktaki kırmızı veya beyaz kitle, plaklar, sertlikler,
- Ağızda geçmeyen ağrılı/ağrısız yaralar,
- Ben veya siğillerde büyüme, kanama ve renk değişikliği,
- Cinsel ilişki sonrası kanama,
- Dışkılamada değişiklik,
- Geçmeyen yaralar,
- Göğüste ele kitle gelmesi,
- İdrarda kan,
- Kanlı ve pis kokan balgam,
- Meme derisinde kalınlaşma, çekilme veya çökme,
- Meme ucunda berrak veya kanlı akıntı,
- Meme veya vücutta şişlikler,
- Normalden daha çok vajinal akıntı,
- Rahim veya makattan gelen kanama,
- Rengi, şekli ve boyutu değişen, ülserleşen ya da çabuk kanayan benler,
- Uzun süre yaşanan ses kısıklığı ve öksürük,
- Uzun süren ishal veya kabızlık,
- Uzun süren ve nedensiz ateşler,
- Yutmada güçlük veya hazımsızlık.
Bu belirtilerin görülmesi halinde zaman kaybetmeden hekime başvurulması son derece önemlidir.
En Sık Görülen Kanser Türleri Nelerdir?
En yaygın kanser türleri aşağıdaki gibidir:
- Akciğer kanser türleri,
- Baş-boyun kanserleri,
- Meme kanseri,
- Prostat kanseri,
- Yemek borusu kanseri
- Mide kanseri,
- Bağırsak kanseri,
- Yumurtalık kanseri,
- Rahim ağzı ve rahim kanserleri.
Kanser Türleri Nelerdir?
“Kanser türleri nelerdir?” diye merak ediyorsanız kanser türlerinde kullanılan klinik terimler olduğunu bilmelisiniz. Kanserler genel olarak başladığı nokta ve vücudun diğer bölgelerine yayılsalar da oluştuğu hücre tipi özelinde adlandırılır. Örneğin; akciğerde oluşan ancak karaciğere de yayılım gösteren kanser türü akciğer kanseri olarak adlandırılır.
- Karsinoma, cilt veya diğer organları tutan dokularda başlar.
- Lenfoma ve miyelom, bağışıklık sistemi kanserleridir.
- Lösemi, kan hücreleri meydana getiren kemik iliği kanseridir.
- Sarkom; kaslar, kıkırdak, kemikler ve kan damarları gibi bağ dokusu kanseridir.
Kanser Genetik mi Çevresel mi?
Yapılan araştırmalara göre kanser vakalarının yalnızca %5 ile %10’unda genetik öykü bulunmakta. Bu da aslında hayat koşullarının kansere neden olmada önemli bir rol sahip olduğunu göstermekte. Yani ailede kanser öyküsü olmasa bile bu kanser riskini düşürmez. Bu nedenle sağlıklı yaşama önem verilmelidir.
Kanser Teşhisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Kanser türleri ve özellikleri çeşitli yöntemlerle teşhis edilir. Bunun için kişilerin şüphe duyulan andan itibaren bir uzmana başvurması önemlidir. Bu aşamada uzman hasta öyküsünü alır ve ardından duyulan şüpheyi netleştirmek için bazı testler ister. CT, PET, MR, idrar tahlili, ultrason, kan tahlili ve röntgen teşhiste kullanılan ayırıcı testlerdir. Bunun yanında kandan tümör markerlarına yani tümör belirteçlerine de bakılabilir ve kanda bulunan düzeyleri önemlidir. Sonraki aşamada da patolojik incelemeler ile biyopsi bulunur.
Kanser Taramasının Önemi Nedir?
Kanser türleri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Bunun için kanser riski bulunan ancak belirti göstermeyen kişilerde durumun takibi için kanser taraması yapılır. Ailesinde meme, mide, bağırsak kanseri olan birinin aralıklı olarak kontrol muayenelerine gitmesi gerekir. Buna ek olarak prostat kanseri olan birinin muayene olarak kandan PSA seviyesine baktırması önemlidir. Kadın kanserlerinde belirli bir yaştan sonra düzenli jinekolojik muayeneye gidilmesi ve smear testi verilmesi kanserin erken evrede fark edilmesinde avantaj yaratır. Mide, prostat ve bağırsak başta olmak üzere diğer kanser türleri için de uzman doktora başvurulabilir, kontrol için gereken muayene ve tetkiklerin yapılmasını sağlanabilir.
Kanser Türleri ve Tedavileri Nelerdir?
Kanserde tedavi cerrahi yöntem, kemoterapi ve radyoterapiyle gerçekleşir. Ek olarak antikor tedavisi (immünoterapi), hormon tedavisi, akıllı ilaç tedavisi de sayılabilir. Bazı kanser türleri bazı yan etkilere sahip olsa da kanser tedavilerinin etkili olmadığı ya da iyileştirmediği yönündeki kanılar doğru değildir. Kanser tedavisi sayesinde yaşama tutunan hasta sayısının giderek arttığı gerçeği göz ardı edilmemelidir.
Kanserden Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Kanserden korunmak adına sigara kullanımı bırakılmalı, güneş altında uzun süre kalınmamalıdır. Bunun yanında tüm işlenmiş gıdalardan uzak durulmalı, sebze ve meyve ağırlıklı beslenmelidir. Kilo fazlalığı da mutlaka verilmelidir. Alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır. Bu noktada HPV ve Hepatit B aşılarının olunması da önemlidir. Stres yönetim becerisi de mutlaka kazanılmalıdır.
A’dan Z’ye Kanser Türleri Nelerdir?
Kanser türleri ve tedavileri için ana nokta olan A’dan Z’ye kanser türleri:
- Adacık hücresi tümörü,
- Adenoid kistik karsinom,
- Adrenal bezi tümörü,
- Ağız kanseri,
- Ailesel-adenomatoz polipozis,
- Akciğer kanseri,
- Akciğer kanseri – küçük hücre,
- Amiloidoz,
- Anal kanser (makat kanseri),
- Ataksi telenjektazi,
- Atipik mol sendromu,
- Beckwith wiedemann sendromu,
- Beyin tümörü,
- Birt hogg dube sendromu,
- Böbrek kanseri,
- Carney kompleksi,
- Çocuk polipozis sendromu,
- Deri kanseri (melanom olmayan),
- Duktal karsinom,
- Endometriyal kanser,
- Erkeklerde meme kanseri,
- Gastrontestinal stromal tümör – GIST,
- HER2-pozitif meme kanseri,
- Hipofiz bezi tümörü,
- İnce bağırsak kanseri,
- Kalıtsal prostat kanseri,
- Kaposi’s Sarkom, HIV ve AIDS,
- Karaciğer kanseri,
- Karsinoid tümör,
- Kemik kanseri,
- Kolorektal kanser,
- Küçük ıntesine kanser,
- Laringeal kanser,
- Lenfoma – Hodgkin,
- Lenfoma – hodgkin dışı,
- Lobüler karsinom,
- Lösemi – akut lenfoblastik lösemi,
- Lösemi – akut lenfositik (ALL),
- Lösemi – akut miyeloid AML,
- Lösemi – çocukluk çağı,
- Lösemi – kronik lenfositik – CLL,
- Lösemi – kronik miyeloid – KML,
- Lösemi – yetişkin,
- Lynch sendromu,
- Malign Glioma (habislik derecesi yüksek, çok kötü huylu),
- Mastositoz (Mast hücrelerinin bir ya da birden çok organda anormal çoğalması),
- Melanom,
- Meme kanseri,
- Menenjiyom,
- Mesane kanseri,
- Mide kanseri,
- Miyelodisplastik sendrom (MDS),
- Multipl endokrin neoplazi tip 1,
- Multipl endokrin neoplazi tip 2,
- Multipl miyelom,
- Nazofarengeal kanser,
- Nevoid bazal hücre karsinomu sendromu,
- Nöroendokrin tümörü,
- Osteosarkom (kemikte görülen kanser türü),
- Pankreas kanseri,
- Pankreas nöroendokrin tümörleri,
- Paratiroid kanseri,
- Penis kanseri,
- Periton kanseri,
- Peutz-jeghers sendromu,
- Plöropulmoner blastom (çocukluk çağı),
- Polycythemia vera,
- Prostat kanseri,
- Rahim (endometrial) kanseri,
- Rahim ağzı kanseri,
- Renal hücre kanseri,
- Retinoblastom (çocukluk çağı),
- Safra kanalı kanseri,
- Sarkom,
- Sarkom – alveoler yumuşak parçası ve kardiyak,
- Sarkom – kaposi (bağ doku tümörü),
- Testis kanseri,
- Timoma (timus bezi tümörü),
- tiroid kanser türleri,
- Turcot sendromu,
- Tükürük bezi kanseri,
- Vajinal kanser,
- Von hippel lindau sendromu,
- Wilms tümörü (çocukluk çağı),
- Xeroderma pigmentosum (nadir bir kalıtsal deri hastalığı),
- Yemek borusu kanseri,
- Yumurtalık kanseri.
Kanserin tedavisi ile elde edilecek sonuç kanserin evresine ve türüne göre farklılık gösterir. Kanser erken evrede ve yayılım göstermeden teşhis edilirse hastanın sağ kalma süresi artar. Yani kanserde yalnızca tedavi yeterli değildir. Erken tanı ve korunma da önemlidir.
Tedavi süreci uygulandığında bile tekrar etme riski bulunan kanser türleri var. Bu türden kanserlerin tekrar etme ihtimali genomik testler ile öğrenilmekte.
Kanser, insandan insana bulaşma özelliğine sahip bir hastalık değildir. Bu durumu yaratacak tek şey doku veya organın nakil edilmesidir. Ancak bu risk de oldukça düşüktür.
Bitkisel tedavi yöntemleri kanser tedavisinin yarattığı bazı yan etkilerin bastırılmasında yararlı. Ancak tek başına tedavinin yerine geçemez. Bu nedenle bu türden uygulamalar doktor ile görüşülmeli ve onay verilmesi durumunda tedaviye ek olarak kullanılmalıdır. Bazı bitkisel ürünlerin radyoterapi ya da kemoterapinin etkilerini azalttığı da unutulmamalıdır.
Fazla şeker tüketimi herkes için zararlı. Peki, kanser üzerindeki etkisi? Kanser hücreleri de dahil vücuttaki tüm hücreler enerji için şekere ihtiyaç duyar. Bu nedenle zararlı şeker grubuyla vücudun ihtiyacı olan şeker grubu iyi ayırt edilmelidir. Türk Kanser Derneği tarafından sunulan bilgilere göre kandaki şeker oranı düşmesi kanser tedavisinin %50 daha etkili olduğunu göstermekte. Burada kanserden korunmak ya da tedavi sırasında sağlığı korumak adına şekerin tamamen kesilmemesine dikkat edilmeli. Bu aşamada şeker kuru ve taze meyve, hurma, kuru yemişler, bal, bal kabağı gibi doğal kaynaklardan alınmalı.
Tıbbı Onkoloji Derneği’ne göre adrenalin ve kortizol stres hormonları olarak bilinir. Stres döneminde beden bu hormonlar ile korunur. Ancak direnç olarak adlandırılan bu dönemde beden stresle başa çıkamazsa tükenme dönemi başlar. Stresle mücadele için yapılan yanlış uygulamalar (alkol, sigara gibi) bu sürece katkıda bulunur. Stres ve kanser arasında net bir bağlantı gösterilmese de yarattığı olumsuz etkilerle kanserin yayılması arasında kuvvetli bir ilişki bulunur.
Radyasyon Onkolojisi Uzmanına göre yüksek dozda iyonlaştırıcı radyasyon, vücutla temas ettiğinde DNA hasarı yaratır ve kansere yol açabilir. X ışınları ve ultraviyole ışınlar bu özelliğe sahip olduğundan tehlikeli radyasyon içerir. Radyo, televizyon, mikrodalga ve cep telefonunda ise iyonize olmayan enerji bulunur. Bu cihazların kanser yarattığına dair net kanıtlar da yoktur.
Akıllı ilaçlar, kanseri hücreleri öldürürken sağlıklı hücreler etki etmez. Bu ilaçlar hemen her kanser türünde kullanılır. Kemoterapi düşünüldüğünde yan etkileri yok denecek kadar azdır. İlk akıllı ilaç 2011 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Ancak her akıllı ilaç her kanserde kullanılamaz. Çünkü bu ilaçların her hastalık için ayrı geliştirilmesi gerekir. Bu süreçte de hangi yöntemin uygulanacağına hekim karar vermelidir. Öte yandan akıllı ilaç kullanımı %100 başarı elde edileceği anlamını da taşımaz.