Uyku Apnesi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

30 / ARA
2022

Uyku apnesi gece boyunca durmadan tekrar ederek kişinin sabahları yorgun uyanmasına ve gün içinde dikkatsizlik yaşamasına neden olan rahatsızlıklardan biridir. Tedavi edilmediği durumlarda tip 2 şeker hastalığı, kalp krizi veya inme gibi ciddi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.

Uyku Apnesi Nedir?

“Uyku apnesi nedir?” sorusuna uykuda üst solumun yollarındaki tıkanmaların tekrarlaması ve kan oksijen değerinin azalması ile görülen bir sendromdur şeklinde yanıt verilebilir. Obstrüktif uyku apnesi sendromu olarak da adlandırılan bu durum gece boyunca tekrar edebilir. Genel olarak kilolu erkeklerde görülen bu rahatsızlık her yaş aralığında yaşanabilir ancak en sık 50 ile 65 yaşlarında ortaya çıkar. Bu durumun görülme sıklığı erkeklerde %4 iken kadınlarda %2’dir. Bu sendromun neden olduğu en büyük zararlardan biri de rahatsızlık anında vücuttaki oksijen miktarının azalması ve kanda bulunan karbondioksit miktarının artmasıdır. Yaşanan apnenin süresi uzadıkça bu düşme çok ciddi derecelere varabilir ve buna ek olarak da kalp ritmi bozularak kalp krizi yaşanabilir ya da durabilir.

Uyku Apnesi Tipleri

Uykuda apne 3 farklı şekilde görülebilir. Bunlar:

1. Tıkayıcı uyku apnesi
2. Santral uyku apnesi
3. Kompleks uyku apnesi sendromu

Tıkayıcı Uyku Apnesi: Hava yollarında kısmen ya da tamamen fonksiyon kaybı ile oluşum gösteren uykuyu kesen ataklar ve oksijen düzeyi düşüklüğü ile karakterize bir uyku apnesi türüdür. Bu durum sebebiyle kişinin uyku kalitesi belirgin bir şekilde düşer. Bu durumu yaşayan kişilerde gündüz vaktinde görülen uykululuk ve yüksek sesli horlama görülebilir. Bu apne türü genellikle üst solumun yollarındaki tıkanıklığı yaratan nedenlerle ortaya çıkar ve en sık görülen apne türlerinden biridir.

Santral Uyku Apnesi: Beyinde bulunan merkezlerin solumun kontrolü sağlayan kaslara doğru sinyali göndermemesi sonucu ortaya çıkar. Kişide uyku sırasında solumun durması görülebilir ve bu durum nedeniyle kişinin oksijen karbondioksit dengesi bozulur. Bu apne türünde de gündüz vaktinde uykululuk, yüksek sesli horlama görülür. Ancak bu apne türü Parkinson hastalığı gibi nörolojik rahatsızlıklar sonucu görülebilir.

Kompleks Uyku Apnesi Sendromu: Bu apne türünde tıkayıcı uyku apnesi ve santral uyku apnesi bir arada yaşanır.

Uyku Apnesi Belirtileri

Uyku apnesi belirtileri durumu yaşayan kişinin yaşına göre farklılık gösterir. Çünkü uyku apnesi olarak adlandırılan bu durum hem yetişkinlerde hem de küçük yaş gruplarında görülebilir. Ancak durumun yarattığı yaygın belirtiler şöyledir:

• Uykuda solumun durması ataklarının yaşanması
• Uykudan aniden uyanma
• Yüksek sesle horlama
• Sabahları yaşanan boğaz ağrısı ve ağızda kuruluk
• Baş ağrısı ile güne başlama
• Gün içinde yaşanan uykusuzluk hissi
• Sinirli ve depresif ruh hali
• Dikkat sorunları

Uyku Apnesi Neden Olur?

“Uyku apnesi neden olur?” sorusunun yanıtı kişinin yaşadığı apne türüne göre farklılık gösterir. Obstrüktif uyku apnesinin nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Aşırı kilo
• Cinsiyet
• Kalın boyun yapısı (boyun ölçüsünün 43 cm’nin üzerinde olması)
• Dar hava yolları
• Sigara alışkanlığı
• Burnun çeşitli nedenlerle tıkalı olması
• Kalıtsal yatkınlık

Santral uyku apnesinin nedenleri ise şöyledir:

• Ensefalit olarak adlandırılan beyin dokusu enfeksiyonunun yaşanması
• Beyin felci
• Kalp hastalıkları
• Ağrı keçisi ilaçların kullanımı
• Beyin sapında görülen problemler

Uyku Apnesi Nelere Sebep Olur?

Uyku esnasında solumun durmasına neden olan bu durum ile kişinin kalp ritminde düzensizlik görülebilir. Bununla birlikte geceleri sık sık idrara çıkma, sabah yorgun uyanma, aşırı terleme ve gerginlik de yaşanabilecek durumlar arasındadır. Uzun dönemde devam eden uyku apnesi sorunu beraberinde yüksek tansiyonu ya da beyin damar tıkanıklığı ile birlikte felci de getirebilir. Aynı zamanda uykuda solum durmasına da neden olan bu durum ile hastada gece boyunca düşük oksijen düzeyi ortaya çıkarak kalp ve damar sistemine yüklenir. Bu durum da zaman içinde kalp büyümesi ve hipertansiyon rahatsızlığı yaratır.

Uyku Apnesi Tanısı Nasıl Konulur?

“Uyku apnesi nedir belirtileri nelerdir?” sorusu kadar “Uyku apnesi tanısı nasıl konulur?” da merak edilen konular arasındadır. Tanıda uyku apnesi testi tedavi süreci için önemli bir aşamadır. Polisomnografi adı verilen bu testte kişinin beyin aktivitesi ve solunumu gece boyunca kaydedilir. Bu testle birlikte ayrıca EEG, EOG, EKG, EMG, karın ve göğüs hareketleri kaydını kapsayan solumun eforu, vücut pozisyonu, ağız ve burundan hava akımı kaydı ve oksijen satürasyonu gibi farklı parametreler gece boyunca 7 saat boyunca takip edilir. Kişi uykudayken göz hareketleri, beyin dalgaları, horlama, oksijen seviyeleri, kalp hızı ve bacak hareketleri ölçümü yapılır. Uyku apnesi testinin uygulanması için kişinin 1 gece boyunca uyku odasında kalması gerekir. Bu test esnasında vücudun çeşitli noktalarına kablolar bağlanır ve bu kablolar vasıtası ile alınan sinyaller oda dışındaki bilgisayara aktarılır. Alınan bu kayıt detaylı olarak incelenerek kişinin solunumunun uykuda kaç kez ve ne kadar süre durduğu, durduğu sırada da vücudun oksijen değerlerinin ve kalp ritminin nasıl etkilendiği, derin uykunun olup olmadığı gözden geçirilir.

Uyku Apnesi Tedavisi

Uyku apnesi tedavisi için gerekli ve önemli olan ilk aşama kişinin obezite durumunun olup olmadığına bakılması ve bu durumun düzeltilmesidir. Bunun yanında kişinin üst solunum yolları belirgin olarak darsa cerrahi işlem değerlendirmesi yapılır. Tedavide ayrıca celon metodu da kullanılır. Cerrahi işlem gerektiren bu metodun başarılı olması için doğru hasta profiline uygulanması önemlidir. İleri derecede tedavide ise CPAP yani pozitif hava basıncı tedavisi uygulanır. Bir diğer tedavi şekli de PAP yani uyku apnesi maskesidir. Bu maske uyku sırasında üst hava yollarının açık kalmasını sağlar ve durumun yaşanmasını önler.