Ödem Nedir? Vücuttan Ödem Nasıl Atılır?

05 / TEM
2024

Ödem, vücutta fazla sıvı birikmesi sonucu oluÅŸan ÅŸiÅŸkinlik durumudur. Genellikle ayak, bacak, eller ve yüz gibi bölgelerde belirginleÅŸen ödem çeÅŸitli saÄŸlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Stres, hormonal deÄŸiÅŸiklikler, yetersiz beslenme ve hareketsizlik gibi faktörler ödemin oluÅŸmasına yol açabilir. “Ödem neden oluÅŸur ve vücuttan nasıl atılır?” gibi sorunların yanıtlarını ve daha fazlasını sizler için derledik.

Ödem Nedir?

“Ödem nedir?” sorusu ödem, vücut dokularında aşırı sıvı birikmesi sonucu ortaya çıkan ÅŸiÅŸlik durumudur ÅŸeklinde yanıtlayabiliriz. Genellikle ayak, bacak, kollar ve yüz gibi bölgelerde belirgin hale gelir.

Ödem Neden Olur?

Ödemin oluÅŸumuna yol açan birçok neden bulunur.  Kan dolaşımında yaÅŸanan aksaklıklar özellikle bacaklarda ödeme neden olabilir. Kronik venöz yetmezlik, varisli damarlar bu türden dolaşım problemlerinin bir örneÄŸidir. Kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması sıvının dokularda birikmesine yol açabilir. Böbreklerin sıvı ve tuz dengesini düzenleme yeteneÄŸi azalırsa vücutta sıvı birikimi meydana gelebilir. Bu da ödem oluÅŸmasına neden olabilir. KaraciÄŸer sirozu gibi durumlar albümin üretimini azaltarak sıvının kan damarlarından dokulara sızmasına neden olabilir.

Özellikle kadınlarda adet döngüsü sırasında ve hamilelikte hormonal dalgalanmalar ödem oluÅŸumunu tetikleyebilir. Bazı ilaçlar yan etki olarak ödem yapabilir. Steroid, bazı tansiyon ilaçları ve nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar bu gruba dahildir. Aşırı tuz tüketimi, yetersiz su içme, hareketsizlik ve uzun süre ayakta kalma ödem oluÅŸumuna katkıda bulunabilir. Alerjik reaksiyonlar da ödeme sebebiyet verebilir. Lenfatik sistemin düzgün çalışmaması nedeniyle lenf sıvısının birikmesi sonucu ödem oluÅŸur. Tiroid hastalıkları, enfeksiyonlar ve bazı kanser türleri de ödemin sebepleri arasında yer alabilir. Bunun yanında hamilelik, menopoz öncesi ve sonrası dönem de ödeme neden olan durumlardandır.

Ödeme Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Ödeme neden olan çeÅŸitli hastalıklar bulunur. Bu hastalıklar aÅŸağıdaki gibidir:

• Kalp YetmezliÄŸi: Kalp yeterince etkili bir ÅŸekilde kan pompalayamadığında kan damarlarında basınç artar ve bu da sıvının dokulara sızmasına neden olabilir.
• Böbrek Hastalıkları: Böbreklerin sıvı ve elektrolit dengesini düzenleme yeteneÄŸi azaldığında vücutta sıvı birikimi meydana gelir. Nefrotik sendrom ve böbrek yetmezliÄŸi gibi durumlar ödemin baÅŸlıca nedenlerindendir.
• KaraciÄŸer Hastalıkları: KaraciÄŸer sirozu ve diÄŸer karaciÄŸer hastalıkları vücudun sıvı dengesini bozabilir. Albümin üretimindeki azalma sıvının damar dışına sızmasına yol açar.
• Lenfödem: Lenfatik sistemin hasar görmesi veya tıkanması sonucu lenf sıvısının düzgün bir ÅŸekilde akamaması özellikle kol ve bacaklarda ödem oluÅŸmasına neden olur.
• Venöz Yetmezlik: Bacaklardaki damarların kanı kalbe yeterince etkili bir ÅŸekilde taşıyamaması sonucu kan birikir ve bu da ödem oluÅŸturur.
• Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının yetersiz üretimi vücudun metabolizmasını yavaÅŸlatarak sıvı birikimine neden olabilir.
• Kronik AkciÄŸer Hastalıkları: Pulmoner hipertansiyon gibi durumlar kalbe yük bindirerek ödem oluÅŸumuna yol açabilir.
• Romatizmal Hastalıklar: Romatoid artrit ve lupus gibi bağışıklık sistemi hastalıkları eklemler ve çevresinde sıvı birikimine neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: Özellikle ciddi enfeksiyonlar veya selülit gibi cilt enfeksiyonları etkilenen bölgede ödem oluÅŸturabilir.
• Kanser: Bazı kanser türleri ve kanser tedavileri lenfatik sistemin iÅŸleyiÅŸini bozarak ödem oluÅŸumuna yol açabilir.

Ödem Türleri Nelerdir?

Ödem çeÅŸitleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Periferik ödem: Genellikle bacak, ayak ve ayak bileklerinde ortaya çıkan bir ödem türüdür. Böbrekler, dolaşım sistemi veya lenf bezleri ile ilgili sorunların bir belirtisi olabilir.
• Serebral ödem: Aşırı sıvı birikimi nedeniyle beyinde görülür. Beyindeki bir kan damarında tıkanma, kafa travması veya beyin tümörünün bir sonucu olarak meydana gelebilir.
• Anjiyo ödem: Cilt altında sıvı birikmesine baÄŸlı olarak meydana gelen bir ödem türüdür. Cildin daha derin katmanlarına etki eder ve genellikle yüz bölgesinde görülür.
• Herediter anjioödem: Kılcal damarların sıvıları çevre dokulara sızdırması ile görülür. Nadir olarak görülen bu ödem türü bir genetik durumdur.
•  Papilödem: kafa içindeki basınçta artışa baÄŸlı yaÅŸanan baskının bir sonucu olarak optik sinirin ÅŸiÅŸmesi durumudur.
• Maküler ödem: Gözüm merkezinde ödem geliÅŸmesidir.
• Skrotal lenfödem: Testislerin çevresinde sıvı birikimi sonucunda skrotumda ÅŸiÅŸme görülmesidir.
• Pulmoner ödem: AkciÄŸerlerde aşırı sıvı birikmesinden kaynaklanır. Biriken aşırı sıvı ciÄŸerlerde çok sayıda hava keseciÄŸinde toplanır ve nefes almayı zorlaÅŸtırır.
• Lenfödem: Lenfatik sistem ve lenf nodlarında meydana gelen bozukluklardan kaynaklanan bir ödem türüdür. Genellikle radyoterapi ya da cerrahi gibi kanser tedavisinin bir sonucu olarak oluÅŸur.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Vücutta ödem belirtileri ödemin türüne ve ÅŸiddetine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. Ödemin yaygın belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Özellikle ayaklar, bacaklar, kollar, eller, yüz ve göz kapaklarında belirgin ÅŸiÅŸlikler
• Ciltte gerginlik hissi ve parlaklık
• Etkilenen cilt dokusunda renk deÄŸiÅŸimi
• ÅžiÅŸlik bulunan bölgeye parmakla baskı uygulandığında çukur oluÅŸması ve hemen düzelmemesi
• Hareketlerde kısıtlılık
• Karın bölgesinde ÅŸiÅŸlik ve rahatsızlık hissi.
• Özellikle sabahları göz kapaklarında belirgin ÅŸiÅŸlik.

Ödem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ödem tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesi ve bu nedene yönelik tedavi uygulanması ile gerçekleÅŸtirilir. Doktor, vücuttaki fazla sıvıyı atmak için idrar söktürücü ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar, böbreklerin daha fazla idrar üretmesini saÄŸlayarak ödemin azalmasına yardımcı olur. Kalp yetmezliÄŸi, böbrek hastalığı, karaciÄŸer hastalığı veya baÅŸka bir hastalık ödemin sebebiyse bu hastalıkların tedavisi ödemin giderilmesine yardımcı olacaktır. Karında aşırı sıvı birikimi (asit) durumunda, parasentez adı verilen bir prosedürle sıvı alınabilir. Bazı durumlarda, altta yatan nedeni tedavi etmek için cerrahi müdahale gerekebilir (örneÄŸin, tümörlerin çıkarılması, damar tıkanıklıklarının giderilmesi).

Ödem Nasıl Atılır? Ödeme Ne Ä°yi Gelir?

“Vücutta ödem neden olur? Ödem nasıl atılır?” sorusunun yanıtı da aÅŸağıdaki gibidir:

• Aşırı tuz alımı vücutta sıvı birikmesine neden olabilir. Tuzlu gıdalardan kaçının ve tuz kullanımını sınırlayın.
• Muz, avokado, ıspanak gibi potasyum açısından zengin gıdalar tüketmek, vücudun sıvı dengesini düzenlemeye yardımcı olabilir.
• Vücudun susuz kalması, ödemi artırabilir. Gün boyunca yeterli miktarda su tüketmeye özen gösterin.
• Düzenli yürüyüÅŸ ve egzersiz, kan dolaşımını artırarak ödemin azalmasına yardımcı olabilir.
• Özellikle uzun süre oturmanız gerekiyorsa, bacaklarınızı zaman zaman yüksekte tutarak kan dolaşımını artırabilirsiniz.
• Hafif yapılan masajlar, ödemin azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Profesyonel lenf drenajı masajı, lenfatik sistemi harekete geçirerek ödemin giderilmesine katkıda bulunabilir.
• Kompresyon çorapları bacaklardaki kan dolaşımını artırarak ödemin azalmasına yardımcı olabilir.
• Aşırı alkol ve kafein tüketimi, vücudun su tutmasına neden olabilir.
• YeÅŸil çay ve diÄŸer bitkisel idrar sökücü çaylar, vücuttan fazla sıvının atılmasına yardımcı olabilir.
• Bunun yanında masa başı çalışanlar veya uzun süre oturmak zorunda olanlar bacaklardaki ödem oluÅŸumunu geciktirmek adına her saat başı 5 dakikalık bir yürüyüÅŸ yapabilir.

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/edema/symptoms-causes/syc-20366493

SIK SORULAN SORULAR