kurumsal@buyukanadolu.com.tr

Sosyal Anksiyete Nedir? Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

10 / TEM
2024

Sosyal anksiyete, bireylerin sosyal ortamlarda kendilerini rahatsız ve tedirgin hissetmelerine neden olan yaygın bir psikolojik durumdur. Bu rahatsızlık, kişilerin günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyerek iş, okul veya sosyal aktiviteler gibi alanlarda zorlanmalarına yol açabilir. Sosyal anksiyete bozukluğu yaşayan kişiler, başkalarının dikkatini çekmekten, eleştirilmekten veya utanç verici duruma düşmekten yoğun bir şekilde korkarlar. Bu korkular, çeşitli fiziksel ve duygusal belirtilerle kendini gösterebilir. “Sosyal anksiyete nedir?” sorusunun yanıtını sizler için derledik.

Sosyal Anksiyete (Sosyal Fobi) Nedir?

Sosyal anksiyete bozukluğu diğer adıyla sosyal fobi, bireylerin sosyal ortamlarda veya performans gerektiren durumlarda yoğun bir şekilde korku ve endişe yaşamalarına neden olan bir anksiyete bozukluğudur. Bu durum, bireylerin günlük yaşamlarını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler, başkalarının kendilerini yargılayacağından, eleştireceğinden veya küçük düşüreceğinden korkarlar. Bu korku, genellikle aşırı ve mantıksız bir boyutta olup, sosyal etkileşimlerden kaçınmaya ya da büyük bir stres altında bu etkileşimlere katlanmaya yol açar.

Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Sosyal anksiyete bozukluğu çeşitli fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtilerle kendini gösterebilir. Sosyal anksiyete belirtileri aşağıdaki gibidir:

Çarpıntı, terleme, titreme, kızarma, mide problemleri, nefes darlığı gibi fiziksel belirtiler
Yoğun korku, endişe, özgüven eksikliği, utanç gibi duygusal belirtiler
Kaçınma, göz temasından çekinme, sessizlik, sosyal etkileşimler öncesinde aşırı hazırlık yapma, başkalarından sürekli güvence isteme ve onay arama gibi davranışsal belirtiler

Sosyal Anksiyete Neden Olur?

“Sosyal anksiyete neden olur?” sorusunu aşağıdaki gibi yanıtlayabiliriz:

Sosyal anksiyete bozukluğu, ailelerde görülebilir ve genetik yatkınlık önemli bir rol oynayabilir. Ailede sosyal anksiyete bozukluğu olan bireylerin bu durumu yaşama olasılığı daha yüksektir.
Beyinde anksiyete ile ilişkili olan belirli bölgelerdeki aktiviteler ve nörotransmitterlerin (örneğin, serotonin) dengesizlikleri sosyal anksiyeteye katkıda bulunabilir.
Utangaç, çekingen veya düşük özgüvenli kişilik özelliklerine sahip bireyler, sosyal anksiyete geliştirme riski daha yüksek olabilir.
Çocukluk veya gençlik döneminde sosyal durumlarda olumsuz deneyimler yaşamış olmak (örneğin, alay edilme, reddedilme veya aşağılanma) sosyal anksiyetenin gelişmesine yol açabilir.
Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler genellikle sosyal durumlarda olumsuz sonuçlar bekler ve kendileri hakkında aşırı eleştirel düşünceler geliştirirler.
Aşırı koruyucu veya eleştirel ebeveynler, çocukların sosyal becerilerini geliştirmesini zorlaştırabilir ve sosyal anksiyeteye katkıda bulunabilir.
Sosyal travmalar (örneğin, zorbalık, taciz veya ciddi sosyal utanç) sosyal anksiyeteye neden olabilir.
Bazı kültürel ve toplumsal normlar, bireylerin sosyal performanslarına ve görünüşlerine yönelik aşırı beklentilere neden olabilir ve bu da sosyal anksiyete riskini artırabilir.

Sosyal Fobi Nasıl Teşhis Edilir?

Sosyal fobi (sosyal anksiyete bozukluğu) teşhisi, bir ruh sağlığı profesyoneli tarafından kapsamlı bir değerlendirme ile konur. Kişinin tıbbi geçmişi, aile öyküsü, sosyal durumlardaki deneyimleri ve belirtileri hakkında bilgi alır. Bu görüşme, kişinin sosyal anksiyeteyle ilgili yaşadığı durumları ve bu durumların günlük yaşamını nasıl etkilediğini anlamayı amaçlar. Kişinin yaşadığı belirtiler detaylı bir şekilde incelenir. Bu belirtiler arasında sosyal durumlarda aşırı korku, kaçınma davranışları, fiziksel tepkiler (terleme, titreme, çarpıntı) ve duygusal tepkiler (utanç, endişe) yer alır.

Kullanılan bir sosyal anksiyete testi bulunmaz. Ancak uzmanlar sosyal anksiyete bozukluğunun teşhisi için Amerikan Psikiyatri Birliği'nin (APA) hazırladığı DSM-5 (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) kriterlerini kullanır. DSM-5'e göre sosyal anksiyete bozukluğunun tanısı için belirgin ve sürekli bir sosyal durum veya performans kaygısı, bu korkunun aşırı ve mantıksız olarak değerlendirilmesi, korkulan sosyal durumdan kaçınma veya büyük bir stres altında katlanma, bu durumların günlük yaşamı, iş veya sosyal işlevselliği önemli ölçüde etkilemesi, belirtilerin en az altı ay boyunca devam etmesi gerekir.

Sosyal Anksiyete (Sosyal Fobi) Tedavisi Nasıl Olur?

Belirtiler sosyal kaygıyı işaret ediyorsa uygun tedavi yöntemiyle kurtulmak mümkündür. Kişiye bağlı olarak değişen sosyal kaygı tedavi seçenekleri ve “Sosyal anksiyete nasıl geçer?” sorusunun yanıtı aşağıdaki şekilde sıralanabilir: