Beyin İltihabı (Ensefalit) Nedir?

 

Beyin iltihabı belirtileri halk arasında aynı zamanda beyin enfeksiyonu olarak da bilinir ve tıp literatüründe ensefalit olarak geçer. Olası nedenleri çeşitlilik gösteren ve doğru müdahale gerçekleşmediğinde ölüme dahi yol açabilen beyin iltihabı nadir gelişen bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle virüs kaynaklı olan bu durum her yaştan bireyde ortaya çıkabilir. Bu nedenle bağışıklığın zayıflaması ve hijyen şartlarının kötüleşmesi durumun yaşanmasına neden olabilir. Farklı belirtilerle kendini gösterebilen beyin iltihabının fiziki belirtileri ilaç tedavileri ile duraklatılabilir. Ancak tedavinin gecikmesi durumunda beyin üzerinde yarattığı etkiler zamanla şiddetlenir ve hastalık kötü bir seyirde ilerler. Ensefalitin olarak da adlandırılan beyin iltihabı beyin zarı iltihabı olan menenjitle sık sık karıştırılır. Ancak menenjitte beyin zarında iltihaplanma durumu söz konusudur. Beyin iltihabında da iltihaplanma beyin dokusunda gelişir.

Beyin İltihabı Nedir?

“Beyin iltihabı nedir?” sorusunu viral enfeksiyonlar ve virüslere bağlı olarak gelişen bir enfeksiyon hastalığıdır şeklinde yanıtlayabiliriz. Sıklıkla çocukluk ve yaşlılık evrelerinde görülür. Ancak bununla birlikte bağışıklığın düşük olduğu her yaş aralığında görülebilir.

Hijyene dikkat edilmemesi, bağışıklığın zayıf olması ve birçok patojen mikroorganizmanın ve virüslerin sindirim sistemi ve solunum yolunun bütünlüğünü bozmasına neden olur. Bunun sonucunda da idrar yolu ve deriden vücuda girerek sinir sistemi ve kan dolaşımı üzerinden beyin dokusuna yerleşir. Patojenler ve virüs beyin dokusunda hızlı çoğalarak beyin hücrelerini tahrip ettiğinde kişide buna bağlı bazı hastalıklar gelişebilir.

Ensefalit Türleri Nelerdir?

Beyin iltihabı türleri aşağıdaki gibidir:

• Birincil Ensefalit: Ajan veya virüs direkt beyine bulaştığında görüşür. Bunun sonucunda tek bir alanda yoğunlaşabilir ya da her yere yayılabilir. Bunun yanında geçirilen hastalıktan sonra virüs yeniden aktif olduğunda da meydana gelebilir.
• İkincil Ensefalit ya da Enfeksiyon Sonrası Ensefalit: Vücudun farklı bir bölgesinde yaşanan enfeksiyona karşı bağışıklığın tepkisinin yanlışlıkla beyinde bulunan sağlıklı hücrelere saldırması sonucunda meydana gelir. İlk enfeksiyon genellikle 2-3 hafta sonra ortaya çıkar.

Ensefalit Hastalık Türleri Nelerdir?

Beyin iltihabı genellikle iki farklı türde ortaya çıkabilir. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• Enfeksiyöz ensefalit: Enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkar. Geliştirilen aşılarla nadir görülmeye başlamıştır. Enfeksiyöz ensefalite Batı Nil virüsü, Japon ensefalit virüsü, La Crosse virüsü, Louis virüsü, Powassan virüsü, Arjantin virüsü, Çikungunya virüsü gibi virüsler yol açabilir.
• Otoimmün ensefalit: Kişinin kendi bağışıklık sistemi ve antikorlarının beyin dokularına saldırmasıyla gelişir. Bu tür farklı alt tipleri içerebilir.

Beyinde İltihap Belirtileri Nelerdir?

Beyin iltihabı belirtileri bebekler ve yetişkinlerde farklılık gösterir. Bebeklerde uyku hali, emmede azalma, kusma, ateş, kafatasının yumuşak kısmında şişlik gelişimi, havale gibi belirtilere neden olur. Yetişkinlerde beyinde iltihap belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Bilinç bulanıklığı
• Bilinç kaybı
• Ense ağrısı
• Felç gelişimi
• Görme bozuklukları
• Halsizlik
• Hareketlerde yavaşlama
• İşitme problemleri
• Kas ve kemik ağrıları
• Kusma
• Şiddetli baş ağrısı
• Yüksek ateş

Beyin İltihabı Neden Olur?

Beyin iltihabı birçok nedene bağlı olarak gelişebildiğinden kesin bir nedene bağlamak mümkün değildir. Ancak beyin iltihabına yol açan bazı virüsler bulunur. Bu virüsler aşağıdaki gibidir:

• Çocuk felci
• Hepatit yapan hastalıklarına yol açan virüsler
• Herpes virüsü
• HIV, HPV ve kuduz virüsleri
• Kabakulak
• Kızamık
• Suçiçeği

 

• Beslenme yetersizliği
• Hijyen koşullarının kötü olması
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması
• Aşılanmamış veya yetersiz aşılanmış olmak

Beyin İltihabı Tanısı Nasıl Konulur?

Breyin iltihabı tanı için hasta ve hasta yakınında detaylı bilgi alınarak fiziksel ve nörolojik muayene uygulanır. Kesin tanı da beyin dokusunun incelenmesiyle gerçekleşir. Tanılamada beyin MR görüntülemesi yapılarak beyin nöronlarının fonksiyonlarını değerlendirmek adına EEG (Elektroensefalograi Testi) çekilmelidir. Bunun yanında enfeksiyona neden olan virüsleri tespit etmek adına da idrar ve kan testleri uygulanır. Hastalığın ağır ilerlemesi ve tedaviden sonuç alınamaması durumunda da beyin biyopsisi yapılır.

Beyin İltihabı Tedavisi Mümkün müdür?

Beyin iltihabı geçirenler ile tanı kesinleştiğinde hastaya etkin yeterli miktarda antiviral ilaçlar damar içi yoldan verilir. Bunun yanında hastanın ihtiyacına göre de baş ağrısı, ateş ve kusma için ilaçlar da hastaya reçete edilebilir. Doktor tarafından verilen ilaçların dışında hijyene dikkat edilmesi, bol sıvı tüketilmesi, yatak istirahati ve iyi beslenme önemlidir.

Beyin İltihabı Hasar Bırakır mı?

“Beyin iltihabı hasar bırakır mı?” sorusunu durum aşırı veya uzun süreli iltihaplanma şeklindeyse beyin sağlığına zarar verebilir şeklinde yanıtlayabiliriz. Yapılan araştırmalara göre beyin iltihabı tedavi edilmediğinde kalıcı hasara neden olabilir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6058-encephalitis

SIK SORULAN SORULAR