444 3 703

Gaslighting Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Bilgi Talep Formu

Gaslighting nedir sorusuna diğer adı “psikolojik manipülasyon” ismini açıklayarak cevap vermek mümkündür. İşte psikolojik manipülasyonun belirtileri!

Bu durum altında olan bir kişi kendi akıl sağlığını koruyamayacak derecede yalanlara maruz kalır. Karşı taraftan gelen inkâr taktikleri ile özgüven ilk etapta yıkılmaya başlar ve kişi kendisini son derece yetersiz ve yoksun hisseder. Karşı tarafın düşüncelerinin değersiz hissettirildiği bu durum altında uygulanan gaslighting, büyük olumsuz sonuçlara da yol açabilir. Bu durumun farkına varıldıktan sonra mutlaka doğru teknikler ile üstüne gidilerek oluşan eksiklikler kapatılmalı ve gerektiğinde de psikolojik destek de alınmalıdır.

 

 

 Gaslighting Nedir? 

Bu kavram, bir çeşit psikolojik manipülasyon türüdür ve kimi zaman bilinçli kimi zamanda da bilinçsiz bir şekilde gerçekleşir. Karşıdaki kişinin gerçeklik algısını ve düşüncelerini yıkmak üzere oluşturulan eylemlerin bütünü bu kavram altında gerçekleşir. Sinsi bir ilerleme sonucu bir nevi psikolojik taciz de gerçekleşmiş olur.

“Gas Light” kavramı bir İngiliz yazarın oyun adı altına kaleme aldığı bir kavram olarak karşımıza çıkar. Yazar, bir gaz lambasını her gün bir miktar kısarak eşine karşı manipülasyon tavır takınması ile davranışlarını başlatır. Günün sonunda eşi gaz lambasının kendiliğinden kısıldığını düşünmekte ve delirdiğini sanmaktadır. Bu olayda başarılı bir manipülatör gözlemlemekteyiz.

Bu durum sonucunda yazarın eşi neredeyse gerçeklik algısını kaybetmiş olur ve adeta kendinden şüphe etmeye başlar. Bu psikolojik manipülasyon çoğu zaman yapan kişinin kendi çıkarlarını gözetmesi ile gerçekleşen bir durumdur. Takınılan davranış yanıltma üzerine yoğunlaşarak ilerler ve mağdur kişinin birçok hakkını gasp eder.

Gaslighting Belirtileri Nelerdir?

Gaslighting nedir sorusunun ardından belirtilerine de göz atalım. Bu durumu mağdur kişi kendini sorgulamaya başlayarak fark etmeye başlayabilir. Kişi olanları ve yaptıklarını düşünmeye başladığında aslında küçük çaplı bir farkındalık yaşamaya başlayabilir. Elbette bu durum çok nadiren gerçekleşir.

Bu durumun haricinde mağdur kişi tam anlamıyla kendisini suçlu hissetmeye başlar ve delirmeye başladığını bile düşünebilir. Zaten bu düşünceler kişiyi hakimiyet altına almış ise artık gaslighting başlamıştır denebilir. Genel hatları ile psikolojik manipülasyonun belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

  • Kendinden şüphe etmeye başlama
  • “Deliriyor muyum?” sorularının sıklıkla kendine sorulması
  • Karşı taraftan devamlı olarak özür dileme çabasına girme
  • Öz güven eksikliği yaşama
  • Hatayı her zaman kendinde aramak
  • Gerçeklik algısının kaybolması
  • Asosyal bir yaşama doğru itilme

Gaslighting Neden Yapılır?

Gaslighting nedir ve neden yapılır? Aslında bu manipülasyonu yapan kişinin genel bir amacı vardır. Karşı tarafı yani mağduru kontrol altına almak ister ve sorumluluk almaktan da son derece kaçınır. Manipülatör bir mekanizma kurarak adeta kendine güvenli bir alan oluşturur ve mağduru da kontrol etmeye başlamanın rahatlığını yaşar.

Manipülatörün yetiştiği ortamda hata yapmanın hiçbir şekilde kabul edilmediği bir otorite yer almış olabilir. Çocukluk travmaları da nedenler arasında sayılabilir ve narsist bir kişilik de tek başına neden olabilir.

Gaslighting Nasıl Fark Edilir?

Gaslighting yöntemlerine maruz kalan mağdurun ve manipülatörün devamlı olarak sarf ettiği ve kurduğu cümle kalıpları vardır. Genellikle bu cümleler değişmez ve devamlılığını sürdürür. Aslında bu durumun uzun bir süreç olduğu düşünülürse alınan sonuçlarda farkındalığın oluşması daha muhtemeldir. Manipülatör kişinin sürekli kurduğu cümlelere örnek olarak şu şekilde sıralama yapabiliriz:

  • “Delirmiş gibi davrandığının farkında mısın?”
  • “Senin için üzülüyorum çünkü etrafta hakkında kötü konuşuluyor”
  • “Sana şaka yapıyorum ama sen resmen abartıp olayı nerelere taşıyorsun.”
  • “Ben öyle demedim, uydurmaya başladın”
  • “Bu kadar hassas olma seninle uğraşacak kişiler bulamazsın, güçlü ol.
  • “Seni çok sevdiğimi bilmeni isterim.”
  • “Seni ne kadar çok sevdiğimi bilmiyor musun? Bu dediklerim bir anlıktı ve asla geçerli değil.”
  • “Her şeyi benden isteyip hiçbir şey yapmadan beklemen doğru değil. “
  • “Bu dediğin olay yaşanmadı. Artık iyice uydurmaya başladın.”

Gaslighting Yöntemleri Nelerdir?

Gaslighting nedir ve yöntemleri nelerdir sorusu bu sorunla başa çıkmak için farkındalık oluşturulması gerekilen aşamadır. Yöntemlerin farkında ve bilincinde olan bir mağdur başına gelen süreci daha iyi kavrayabilerek şüphe duymaya başlayabilir. İşte yöntemler:

  • Söylenenleri inkâr etmek
  • Manipüle etmek için yalana başvurmak
  • Yanlış yönlendirmeler yapmak
  • Mağduru suçlamak ve aşağılamak
  • Kafa karışıklığı oluşturmak
  • Tartışılan bir konuyu çarptırma
  • Konuları her zaman kendi tarafında doğru çekme

Gaslighting ile Nasıl Baş Edilir?

Bu baskı ve mekanizma ile baş etmek gerçekten kolay değildir çünkü mağdurun gerçeklik algısı tamamen kaybolmuş olabilir. Gaslighting yöntemleri eğer biliniyorsa ve bu konuya hakimiyet varsa mağdura karşın oluşturulan çemberli mekanizmanın farkına varmak daha kolay ve mümkün olabilir.

Mağdur kişi eğer bu süreçten şüphe duyuyorsa bir süre boyunca yaşadığı olayları kâğıda not alabilir veya ses kaydı ile kaydedebilir. Çevreden yardım istemek yapılması gereken en güzel eylem olacaktır. Eğer kişi fazlaca zarar gördüyse terapi desteği ile bu zor günleri daha kolay atlatabilir.

Web ve Tıbbi Yayın KuruluGüncellenme Tarihi: 22.04.2025 13:55Yayınlanma Tarihi: 22.04.2025 13:55
Yorum Ekle


KATEGORİLER
Bilgi Talep Formu

Bilgi almak için lütfen formu doldurun!