Tiroid boynun ön kısmında yer alır, vücudun metabolizmasını düzenleyen hormonları üretir. Kalp atış hızından sindirim sistemine kadar önemli fonksiyonu etkiler.
Tiroid bezinin doğru çalışmaması durumunda hipotiroidizm veya hipertiroidizm gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle tiroid hastalıklarının erken belirtilerini bilmek ve zamanında tedavi almak önemlidir.
Tiroid, boynun ön kısmında yer alan kelebek şeklinde küçük bir bezdir. Vücudun enerji kullanımını, metabolizmasını ve bazı hormonların üretimini kontrol eder. Tiroid bezi, tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) olarak adlandırılan hormonlar salgılar. Bu hormonlar vücut ısısını, kalp hızını, sindirim sistemini ve diğer temel işlevleri düzenlemeye yardımcı olur.
Tiroid bezi düzgün çalışmadığında vücutta önemli dengesizlikler oluşabilir. Eğer tiroid az çalışıyorsa bu durum tıp literatüründe hipotiroidi olarak tanımlanır. Tiroid bezinin az çalışması durumunda da metabolizma yavaşlar, kilo alımı, halsizlik ve soğuk hissi gibi belirtiler ortaya çıkar. Tiroidin fazla çalışması da hipertiroidi olarak tanımlanır. Tiroidin fazla çalışması durumunda da metabolizma hızlanır, kilo kaybı, sinirlilik ve aşırı terleme gibi belirtiler görülebilir.
Tiroid bezinin düzgün çalışmaması çeşitli belirtilere yol açabilir. Tiroid bezinin sağlıklı çalışmaması durumunda ortaya çıkan belirtiler kişi özelinde farklılık gösterir.
Tiroidin az çalışması durumu olan hipotiroidi belirtileri aşağıdaki gibidir:
Tiroidin fazla çalışması durumu olan hipertiroidi belirtileri aşağıdaki gibidir:
Tiroid hastalıkları, tiroid bezinin normal işlevinin bozulması sonucu ortaya çıkan sağlık sorunlarıdır. İşte en yaygın tiroid hastalıkları:
Tiroid hastalıklarının nedenleri çeşitli faktörlere bağlı olarak farklılık gösterir. “Tiroid hastalığı neden kaynaklanıyor?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
Tiroid yüksekliği tıbbi olarak hipertiroidi olarak bilinir ve tiroid bezinin normalden fazla hormon üretmesi durumudur. Bu durum vücudun işleyişini hızlandırarak çeşitli belirtilere yol açar. Tiroid yüksekliği belirtileri aşağıdaki gibidir:
Tiroid düşüklüğü tıbbi olarak hipotiroidi olarak adlandırılır ve tiroid bezinin yeterince hormon üretmemesi durumudur. Bu durum vücudunuzun enerji seviyelerini ve genel sağlığını etkileyebilir. İşte tiroid düşüklüğünün yaygın belirtileri aşağıdaki gibidir:
Doğru tedavinin uygulanması için doğru teşhisin konulması önemlidir. Bu nedenle tiroid riski değerlendirme paketi teşhis aşamasında büyük önem taşır. Bu paketin içerisinde aşağıdaki muayene ve testler bulunur:
Tiroid hastalıklarının tedavisi tiroid bezinin az ya da fazla çalışmasına göre değişir. Tedavi yöntemleri hastalığın türüne ve şiddetine göre doktor tarafından belirlenir.
Hipotiroidi, tiroid hormonlarının yeterince üretilmediği bir durumdur. Tedavisi genellikle ömür boyu sürebilir. En yaygın tedavi yöntemi eksik olan tiroid hormonlarını dışarıdan almak için ilaç kullanmaktır. Bu ilaçlar vücudunuzun ihtiyacı olan hormonları dengeler. İlacın dozu zamanla değişebileceğinden düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek önemlidir.
Hipertiroidi tiroid bezinin fazla hormon ürettiği bir durumdur. Tiroid bezinin fazla çalışmasını yavaşlatan ilaçlar kullanılır. İlaçlar tiroid hormonu üretimini dengelemeye yardımcı olur. Ağız yoluyla alınan radyoaktif iyot tiroid bezinin fazla çalışan hücrelerini yok eder. Bu tedavi tiroid bezini küçültebilir ve hormon üretimini azaltabilir.
Tiroid bezinin bir kısmı ya da tamamı cerrahi olarak alınabilir. Genellikle ciddi vakalarda tercih edilir.
Küçük nodüller düzenli takip edilir bazı durumlarda ilaç tedavisi uygulanabilir. Büyük nodüller veya guatr solunum ya da yutma güçlüğü yaratıyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Tiroid hastalıklarında beslenme de önemlidir. İyot alımına dikkat edilmesi, sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulanması hastalığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir. Ayrıca düzenli doktor kontrolleri ve tedaviye uyum önemlidir.
İyot tiroid hormonlarının üretimi için çok önemlidir. İyot açısından zengin besinler arasında deniz ürünleri (örneğin balık, karides ve yosun), süt ve süt ürünleri bulunur. Bu besinleri düzenli tüketmek tiroidinizin sağlıklı çalışmasına yardımcı olabilir.
Selenyum tiroid hormonlarının düzgün çalışması için gereklidir. Selenyum içeren yiyecekler arasında yumurta, tam tahıllar ve fındık yer alır.
Çinko tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynar. Et, karides ve istiridye gibi kabuklu deniz ürünleri, mercimek, nohut ve kabak çekirdeği çinko açısından zengindir. Bu besinler tiroid sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
Demir eksikliği tiroid sorunlarına yol açabilir. Ispanak, kırmızı et, baklagiller ve kuru meyveler demir açısından zengindir. Düzenli olarak bu besinleri tüketmek tiroid fonksiyonunu destekler.
Antioksidanlar vücudun serbest radikallerle savaşmasına yardımcı olur ve tiroid sağlığını korur. Yaban mersini, böğürtlen, kiraz, ıspanak ve brokoli gibi renkli meyve ve sebzeler antioksidan açısından zengindir.
Omega-3 yağ asitleri inflamasyonu azaltır ve tiroid sağlığını destekler. Somon, ceviz, keten tohumu ve chia tohumu gibi besinler omega-3 kaynağıdır.
B vitaminleri enerji üretimine yardımcı olur ve tiroid sağlığını destekler. Tam tahıllar, tavuk, balık, yumurta ve süt ürünleri B vitaminleri açısından zengindir.
Tiroid hastaları için sağlıklı beslenme büyük önem taşır. Bazı yiyecekler tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir veya ilaçlarla etkileşime girebilir. Tiroid hastalarının kaçınması veya sınırlandırması gereken bazı besinler bulunur.
Çiğ Brüksel lahanası, brokoli, karnabahar ve lahana gibi sebzeler fazla miktarda ve çiğ tüketilmemeli bunun yerine pişirilerek tüketilmelidir. Soya sütü, tofu ve soya sosu gibi ürünler tiroid ilaçlarının emilimini engelleyebilir. Bu ürünleri tüketirken dikkatli olunmalı ve ilaçlardan en az 1 saat önce veya sonra alınmalıdır.
Aşırı işlenmiş gıdalar sağlıksız yağlar ve şekerler tiroid sağlığını olumsuz etkileyebilir. Yüksek yağ ve tuz içeriği ile tiroid fonksiyonlarını zorlayabilir. Şekerli içecekler ve tatlılar kan şekerinde dalgalanmalara neden olarak enerji seviyelerini olumsuz etkileyebilir.
Gluten içeren gıdalar nedeniyle bazı tiroid hastaları, özellikle otoimmün tiroid hastalıkları gluten hassasiyeti yaşayabilir. Gluten içeren buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllar bazı kişilerde iltihaplanmaya ve tiroid fonksiyonlarında bozulmaya neden olabilir.
Süt ve süt ürünleri tiroid ilaçlarının emilimini engelleyebilir. Tiroid ilaçlarını aldıktan sonra en az 1 saat bekleyip bu ürünleri tüketmek daha iyidir.
Kafein ve alkol, tiroid ilaçlarının etkisini azaltabilir ve tiroid hastalarının enerji seviyelerini dalgalandırabilir. Bu içecekleri tüketirken dikkatli olunmalı ve tiroid ilaçlarından en az 1 saat sonra alınmalıdır.
İyot, tiroid hormonlarının üretiminde önemli olsa da, fazla miktarda alındığında tiroid fonksiyonlarını bozabilir. İyot alımını dengede tutmak önemlidir. Doktorunuzun önerdiği iyot miktarına uymak gereklidir.
Salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden kaçınmak veya sınırlı tüketmek faydalı olabilir.
Tiroid testi tiroid bezinizin ne kadar sağlıklı çalıştığını anlamak için yapılan kan testidir. Tiroid bezi, boynunuzda bulunan küçük bir bezdir ve vücudunuzun enerji kullanımını düzenleyen hormonlar üretir. Tiroid testleri bu hormonların seviyelerini ölçerek tiroidinizin az mı yoksa fazla mı çalıştığını tespit eder.
Tiroid Testi Türleri:
Tiroid testi genellikle halsizlik, aşırı yorgunluk, kişinin kilosunda belirgin değişme, sinirlilik hali, ellerde titreme, ciltte kuruluk, saçlarda dökülme, kalp atışlarında düzensizlik gibi belirtiler durumunda yapılır.
“Gebelikte tiroid testi ne zaman yapılır?” sorusunun yanıtı da konu hakkında sıklıkla merak edilir. Gebelikte tiroid testi anne adaylarının sağlıklı bir gebelik geçirmesi için önemli bir adımdır. Tiroid bezi vücudun enerji seviyelerini ve birçok önemli fonksiyonu düzenleyen hormonlar üretir.
Gebelik sırasında tiroid hormonlarının dengede olması hem annenin hem de bebeğin sağlığı için gereklidir. Gebeliğin erken döneminde genellikle ilk üç ay içinde tiroid testi yapılır. Bu zaman dilimi tiroid hormonlarının bebeğin gelişimi için kritik olduğu dönemdir. İlk trimesterde yapılan test tiroid bezinin yeterli hormon üretip üretmediğini kontrol eder. Tiroid hormonları eksikse (hipotiroidi) veya fazla ise (hipertiroidi) erken dönemde tedavi edilmesi bebeğin sağlıklı gelişimi için önemlidir.
Eğer anne adayının tiroid sorunları geçmişte olmuşsa veya ailede tiroid hastalığı öyküsü varsa doktorlar gebeliğin ilerleyen dönemlerinde de tiroid fonksiyonlarını kontrol etmeyi önerebilir. Ayrıca gebelik sırasında yaşanan aşırı yorgunluk, hızlı kilo kaybı veya alımı, çarpıntı gibi belirtiler tiroid problemlerini işaret edebilir ve bu durumda ek testler yapılabilir.
Genellikle gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterlerinde rutin olarak TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) testi yapılmaz. Ancak doktorunuz ihtiyaç görürse veya belirli belirtiler gözlemlenirse bu dönemlerde de tiroid fonksiyonları kontrol edilebilir.
Tiroid bezi boynun ön kısmında Adem elmasının hemen altında yer alır.
Tiroid bezi az çalışırsa hipotiroidizm adı verilen bir durum ortaya çıkar ve bu durumda yorgunluk, kilo alımı, cilt kuruluğu, soğuk hassasiyeti ve depresyon gibi belirtiler görülür.
Tiroid bezi hızlı çalışırsa hipertiroidizm adı verilen bir durum ortaya çıkar ve bu durumda kilo kaybı, çarpıntı, aşırı terleme, sinirlilik ve titreme gibi belirtiler görülür.
Tiroid nodülü olanlar düzenli doktor kontrollerini ihmal etmemeli, nodüllerin büyümesini takip etmeli, aşırı iyot tüketiminden kaçınmalı ve belirtiler ağırlaşırsa doktorlarına başvurmalıdır.
Tiroid bezinde büyüme veya nodül oluşumu boğazda baskı yaparak öksürüğe neden olabilir.
Tiroid problemleri genellikle sırt ağrısına neden olmaz ancak tiroiddeki bazı büyümeler veya nodüller boyun ve omuz bölgesinde rahatsızlık hissi yaratabilir.
Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidizm) kaslarda ağrı, kramp ve sertliğe neden olabilir.
Semizotu tiroid için zararlı değildir aksine içerdiği omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar ile genel sağlığa faydalı olabilir.
Tiroid bezinde büyüme veya nodül oluşumu boğaza baskı yaparak yutkunma zorluğuna neden olabilir.
Tiroid bezi az çalışan kişiler doktor kontrolünde tiroid hormonlarını dengeleyen ilaçlar kullanmalı, düzenli test yaptırmalı ve sağlıklı bir beslenme düzeni benimsemelidir.
Tiroid az çalıştığında (hipotiroidi) halsizlik, kilo alma, cilt kuruluğu, soğuğa karşı hassasiyet ve depresyon gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Tiroid hastaları hamile kalmadan önce tiroid seviyelerini kontrol ettirmeli ve doktorun önerdiği tedaviyi düzenli uygulamalıdır. Tiroid hormonları dengelenmeden hamile kalmak hem anne hem de bebek için riskli olabilir.
Bebeklerde tiroid yüksekliği (hipertiroidi) hızlı kalp atışı, aşırı huzursuzluk, yetersiz kilo alma ve gelişim geriliği gibi sorunlara yol açabilir. Erken teşhis ve tedavi çok önemlidir.
Tiroid bezi vücudun enerji kullanımını düzenleyen hormonlar salgılar. Bu hormonlar metabolizmayı, kalp atışını, vücut ısısını ve birçok önemli fonksiyonu kontrol eder.
Tiroid hastalığında tiroid hormonları ya fazla ya da az üretilir. Bu da vücudun dengesini bozarak enerji, kilo, kalp hızı ve ruh hali gibi alanlarda sorunlara yol açar.
Tiroid hastalığı ciddiye alınmalıdır. Tedavi edilmezse kalp hastalığı, kilo sorunları ve ruhsal bozukluklar gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Tiroid sorunları ilaç tedavisi, beslenme alışkanlığı düzenlemeleri ve bazen ameliyatla düzeltilebilir. Doktorun önerdiği tedavi düzenli olarak takip edilmelidir.
Tedavi edilmezse kalp sorunları, kısırlık, kilo değişiklikleri, ruhsal problemler ve yaşam kalitesinde ciddi düşüş görülebilir.
Tiroid hormonu aşırı fazla ya da az olduğunda ve bu durum tedavi edilmediğinde kalp problemleri, kemik erimesi, gebelik komplikasyonları gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Tiroid hastalığı tedavi edilmezse risklidir ancak düzenli tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Bazı tiroid hastalıkları tedaviyle tamamen düzelebilir ancak bazıları ömür boyu tedavi gerektirebilir.
Stres tiroid hastalığını doğrudan başlatmaz ancak var olan tiroid sorunlarını kötüleştirebilir.